Zaburzenia krzepliwości krwi – informacja dla pacjenta.
Proces krzepliwości krwi jest regulowany w organizmie człowieka przez dwa układy:
- Układ krzepnięcia odpowiedzialny jest za opanowanie krwawienia.
- Układ fibrynolizy odpowiada za rozpuszczanie nieprawidłowego zakrzepu i wchłanianie skrzepu w procesie gojenia rany.
Układy te w warunkach zdrowia powinny pozostawać w równowadze. Zbyt słaba funkcja układu krzepnięcia prowadzi do krwawienia, zaś nadmierna funkcja krzepnięcia związana również ze zbyt słabym mechanizmem fibrynolizy prowadzi do zjawiska nadkrzepliwości, które klinicznie objawia się zakrzepami i powstającymi z nich zatorami w układzie krążenia.
Układ krzepnięcia składa się z krwinek zwanych płytkami krwi oraz białek osocza zwanych czynnikami krzepnięcia. Ważną rolę w procesie hemostazy pełni też naczynie krwionośne, a właściwie jego ściana.
Kiedy powstaje skaza krwotoczna?
- gdy występuje niedobór lub/i nieprawidłowa budowa czynników krzepnięcia (krwawienia)
- gdy obecne są antykoagulanty, czyli substancje antagonistyczne do czynników krzepnięcia np. przeciwciała, leki, substancje produkowane w wyniku stanu zapalnego czy nowotworu (krwawienia lub zakrzepy)
- gdy jest aktywowana fibrynoliza, czyli występuje nadmierna czynność rozpuszczania skrzepu często wywoływana przez choroby współistniejące (krwawienia)
- gdy występują niedobory, nadmiar lub zaburzenia funkcji płytek krwi (krwawienia lub zakrzepy)
- gdy występują uszkodzenia lub zaburzenia w budowie ściany naczyń krwionośnych (krwawienia)
Kiedy należy kontaktować się z lekarzem ?
- gdy stwierdzamy trudności w opanowaniu krwawienia po skaleczeniu lub zabiegu operacyjnym
- gdy obserwujemy nieprawidłowości w gojeniu ran np. nieprawidłowe blizny
- gdy obserwujemy nadmierne lub odroczone obfite krwawienie po usunięciu zębów
- gdy występują obfite krwawienia miesiączkowe bez przyczyny miejscowej
- gdy obserwujemy skłonności do siniaczenia, krwawień z nosa, dziąseł
- jeśli wystąpiła konieczność przetaczania koncentratu krwinek czerwonych po porodzie czy operacji
- jeśli występują nawracające zakrzepowe stany zapalne naczyń krwionośnych
- jeśli występują niepowodzenia położnicze
- jeśli istnieje obciążający wywiad rodzinny ( udary mózgu, zawały serca, zatorowość płucna, zakrzepica żył głębokich, żył wątrobowych, żyły wrotnej, samoistne krwawienia domózgowe, do przewodu pokarmowego… wśród członków rodziny pacjenta)
Zalecenia ogólne dotyczące przygotowania się do badań układu krzepnięcia
- powstrzymujemy się od intensywnego wysiłku fizycznego w okresie 24 godzin poprzedzających badania oraz odpoczywamy około 20 minut bezpośrednio przed pobraniem krwi
- stosujemy dietę lekkostrawną(niskotłuszczową) w dniu poprzedzającym badanie i powstrzymujemy się od palenia papierosów w dniu pobrania
- pobranie powinno nastąpić w godzinach porannych – najlepiej między 7.00 a 9.00 w warunkach nie wywołujących stresu pacjenta
- diagnostyki zaburzeń krzepnięcia nie przeprowadzamy w czasie ciąży, w ostrej fazie incydentu zakrzepowego, stanu zapalnego czy urazu.
- diagnostykę najlepiej rozpocząć 2-3 miesiące po porodzie i 3 miesiące po incydencie zakrzepowo-zatorowym, po opanowaniu stanu zapalnego, po wygojeniu rany..
- należy odstawić doustne środki antykoncepcyjne na 2 m-ce przed badaniem.
- jeśli stosujemy doustne antykoagulanty- na czas diagnostyki należy je zamienić na heparynę drobnocząsteczkową.
Dr n. med. Elżbieta Morawiec-Szymonik